68 __ 69 ΜΕΓΑΛΕΣ ΣΤΙΓΜΕΣ: ΙΣΤΟΡΙΚΕΣ ΠΑΡΑΣΤΑΣΕΙΣ ΚΑΙ ΚΟΜΒΙΚΕΣ ΕΞΕΛΙΞΕΙΣ ΣΤΗ ΔΟΜΗ ΤΟΥ ΘΟΚ Στα πενήντα χρόνια του ΘΟΚ, μια παράσταση που ξεχώρισε για το ήθος, την έρευνα, το ακαδημαϊκό υπόβαθρο και την ευρημα- τικότητά της ήταν οι Επτά επί Θήβας του Βαρνάβα Κυριαζή σε μετάφραση Κωστή Κολώτα (Αμφιθέατρο Μακαρίου Γ´ , Λευκω- σία, 28 Ιουνίου 2001· Αρχαίο Θέατρο Επιδαύρου, 17 Αυγούστου 2001). Οι Επτά επί Θήβας σπανίως παίζονται σήμερα, λόγω της «αεικίνη - τη[ς] ακινησία[ς] του έργου, τη[ς] “κινηματογραφική[ς]” λεκτι - κή[ς] πανδαισία[ς] της εικονοποιίας του, το[υ] τραγικ[ού] [μεγέθους] αλλά και τη[ς] απέραντη[ς] μοναξιά[ς] του ετεόκλειου διλήμματος».1 Η μυσταγωγική μουσική του Μιχάλη Χριστοδου- λίδη, το επιβλητικό σκηνικό του Άντη Παρτζίλη (Βραβείο Σκηνογραφίας), η λιτή κίνηση του Λάμπρου Λάμπρου και τα πάλλευκα κοστούμια του Σταύρου Αντωνόπουλου έχτισαν μια καλοδουλε- μένη και άρτια παραγωγή. Η κριτικός Ροζίτα Σώκου έγραψε: «Είδα ένα έργο που δύσκολα συγκινεί, και συγκινήθηκα».2 Ο Κυριαζής γράφει στο σκηνοθετικό του σημείωμα: Η μοίρα του [Ετεοκλή] είναι προαποφασισμένη και η πορεία του προς την έβδομη πύλη βασανιστική. Σ’ εκείνη την έβδομη (όχι τυχαία έβδομη [πύλη]), «ο αδελφός σε αδελφό καθρέφτη» θα επαναλάβουν και θα συμπτύξουν τις πράξεις των περασμένων γενεών (Zeitlin). Σε μια στιγμή δυαδικής συμπαντικότητας θα δουν ο ένας στο πρόσωπο του άλλου […] τη νέκρα της σιωπής σαν την απόλυτη επιδίωξη του παρελθόντος και τον θάνατο σαν την απόλυτη επιδίωξη του μέλλοντος. Εκεί θα σωπάσουν — μαζί τους ολόκληρη η γενιά. Για την έβδομη πύλη ο Άντης Παρτζίλης θυμάται: Από τις επτά πύλες που στήθηκαν στο σκηνικό, η κεντρική ήταν κλειστή. Άνοιξε μόνο όταν θα εμφανιζόταν ο Ετεοκλής. Και ξα1. Χ.ό.σ., «Η θεομανής αδελφοκτονία», εφ. Η Καθημερινή (2 Σεπτεμβρίου 2001), https://www.kathimerini.gr/culture/99620/i-theomanis-adelfoktonia/. Τελευ- ταία πρόσβαση: 7 Απριλίου 2021. 2. Βλ. Μ. Μωυσέως, «Η διαχρονική παρουσία του ΘΟΚ στην Επίδαυρο», εφ. Πολίτης – Παράθυρο, https://parathyro.politis.com.cy/2017/08/i-diachroniki- parousia-tou-thok-stin-epidavro/. Τελευταία πρόσβαση: 7 Απριλίου 2021. φνικά η πύλη γλιστρούσε μέσα στην ορχήστρα και γινόταν ράμπα για να πατήσει και να περάσει ο Ετεοκλής. Ήταν μια στιγμή μαγική.3 Άξια αναφοράς είναι και η έναρξη της παράστασης, όπου Ετεοκλής και Πολυνείκης εμφανίζονται ως μικρά παιδιά που παίζουν με τα σπαθιά τους και αποκοιμιούνται μετά το παιχνίδι επί σκη- νής. Τα ίδια σπαθιά έπιαναν μετά οι ήρωες και αλληλοσκοτώνονταν. Τα παιδιά παρέμειναν επί σκηνής σε όλη τη διάρκεια της παράστασης και ξυπνούσαν με το τέλος του έργου, κάνοντας ολό- κληρη την τραγωδία να μοιάζει σαν προφητικό όνειρο. Ευρηματικά, ο Κυριαζής παρουσίασε και τον νεκρό αδελφό Πολυνείκη επί σκηνής σε διάλογο με τον Ετεοκλή, μια πρωτοτυπία που συζητήθηκε, όπως επίσης οι κινηματογραφικές μάχες σε αργή κίνηση, που τάραξαν την εν γένει ακινησία του έργου. Στέρεος και δυναμικός ο Γιάννης Βούρος ως Ετεοκλής και γήινα δοσμένος ο Νεοκλής Νεοκλέους ως Πολυνείκης. Οι επτά συγκι- νητικοί αγγελιαφόροι Γιώργος Μουαΐμης, Ανδρέας Τσουρής, Αχιλ- λέας Γραμματικόπουλος, Ανδρέας Βασιλείου, Χρύσανθος Χρυσάνθου, Χριστόφορος Χριστοφόρου και Δημήτρης Κωνσταντίνου μετέφεραν με αγωνιώδη ένταση τα μαντάτα. Ενώ η Χριστίνα Παυλίδου ως Αντιγόνη και η Λέα Μαλένη ως Ισμήνη συγκλόνισαν με τον νεκρικό τους θρήνο. Η κορυφαία Στέλα Φυρογένη έδωσε σπαρακτική μορφή στη μουσική του Χριστοδουλίδη. Στην Κύπρο η παράσταση κατείχε ρεκόρ στην προσέλευση κοι- νού ως το 2012, παρά τη δυσκολία στην πρόσληψη του έργου, και ευτύχησε να ταξιδέψει από την Επίδαυρο στη Δανία και την Κίνα, όπου, υπερνικώντας τις διαπολιτισμικές διαφορές, κέρδισε το κοινό της και καταχειροκροτήθηκε. 3. «Άντης Παρτζίλης: “ Ένα σκηνικό πρέπει διαρκώς να σε εκπλήσσει”», συ- νέντευξη στη Μερόπη Μωυσέως, εφ. Πολίτης – Παράθυρο (13 Φεβρουαρίου 2017), https://parathyro.politis.com.cy/2017/02/άντης-παρτζίλης-ένα-σκηνικό- πρέπει-δι/. Τελευταία πρόσβαση: 7 Απριλίου 2021. 2.5 ΑΙΣΧΥΛΟΥ ΕΠΤΑ ΕΠΙ ΘΗΒΑΣ (ΣΚΗΝΟΘΕΣΙΑ ΒΑΡΝΑΒΑ ΚΥΡΙΑΖΗ, 2001) Γιώργος Ροδοσθένους
RkJQdWJsaXNoZXIy MTUzMzM1NQ==